Τα ρεκόρ και τα αξιοσημείωτα του Κύπελλου Ελλάδας

πηγή: shootandgoal.com

Αισίως τα... 77 έτη ζωής φτάνει το Σάββατο ο θεσμός του Κυπέλλου Ελλάδας. Μια διοργάνωση, που στο παρελθόν πέρασε από σαράντα κύματα μέχρι να επιβιώσει. Άλλωστε, μόνο τις 66 φορές διεξήχθη τελικός και τις 65 απονεμήθηκε Κύπελλο. Το ένα μάλιστα... ετεροχρονισμένα. Κάτι το μειωμένο ενδιαφέρον των πρώτων ετών, που οδήγησε στη διακοπή του από το 1933 έως το 1938, κάτι η κατοχή αμέσως μετά, κάτι οι άγριες κόντρες Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού, που οδήγησαν σε ματαίωση δύο τελικών και να πως τα δέκα χρόνια από τα 77 του θεσμού είναι σαν να μην υπήρξαν ποτέ. Απ' όλα είχε ο «μπαχτσές» κατά το παρελθόν. Ακόμη και απονομή στο... κορώνα-γράμματα!

Το Σάββατο στο ΟΑΚΑ αναμετρώνται στον 67ο τελικό ο πολυνίκης της διοργάνωσης Ολυμπιακός και η ΑΕΚ. Ο Ολυμπιακός είναι η ομάδα με τις περισσότερες παρουσίες σε τελικό (36), ωστόσο μεταπολεμικά κάνει την παρθενική εμφάνισή του ως φιναλίστ, αντίθετα με την ΑΕΚ, που μετείχε στον πρώτο τελικό της ιστορίας και κατέκτησε το τρόπαιο νικώντας 5-3 τον Άρη.

Η πορεία των δύο ομάδων ως τον εφετινό τελικό είχε ως εξής:

4η ΦΑΣΗ
Διαγόρας-Ολυμπιακός 2-3
Ηλυσιακός-ΑΕΚ 1-2 (παράταση, κ.α. 0-0)

5η ΦΑΣΗ
ΟΦΗ-Ολυμπιακός0-2
ΑΕΚ-Κέρκυρα 1-0

ΠΡΟΗΜΙΤΕΛΙΚΟΙ
ΠΑΟΚ-Ολυμπιακός 1-0 & 0-2
Ξάνθη-ΑΕΚ 2-1 & 0-1

ΗΜΙΤΕΛΙΚΟΙ
ΑΕΚ-Πανσερραϊκός 3-1 & 0-0
Αστέρας Τρ.-Ολυμπιακός2-2 & 1-2


ΟΙ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΤΕΛΙΚΟΙ
Είναι η 6η φορά που ο Ολυμπιακός και η ΑΕΚ θα τεθούν αντιμέτωποι σε τελικό Κυπέλλου. Η προηγούμενη ήταν πριν από τρία χρόνια (2006), όταν οι «ερυθρόλευκοι» επιβλήθηκαν εύκολα 3-0. Η ΑΕΚ έχει πετύχει τρεις νίκες, αλλά τη μια φορά χωρίς αγώνα, επειδή ο Ολυμπιακός διαμαρτυρόμενος δεν κατέβηκε να αγωνιστεί, και οι «ερυθρόλευκοι» δύο νίκες.

Συνοπτικά οι προηγούμενοι τελικοί με τους εφετινούς φιναλίστ:
1953: OΛYMΠIAKOΣ-AEK 3-2
1956: AEK-ΟΛYMΠIAKOΣ 2-1
1966: AEK-OΛYMΠIAKOΣ 2-0 (άνευ αγώνα)
2002: AEK-OΛYMΠIAKOΣ 2-1
2006: ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ-ΑΕΚ 3-0


ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΤΩΝ ΤΕΛΙΚΩΝ

- Στα 77 χρόνια του θεσμού, σε τελικό έχουν αγωνιστεί 16 ομάδες και το τρόπαιο έχουν κατακτήσει οι έντεκα.

- Ο πολυνίκης Ολυμπιακός δημιούργησε τη δική του «δυναστεία» στη διοργάνωση, αφού πέρα από τις 36 παρουσίες σε τελικό και τις 23 κατακτήσεις του τροπαίου, έχει να επιδείξει ένα σερί τεσσάρων κατακτήσεων (1951-1954) και άλλο ένα σερί πέντε κατακτήσεων (1957-1961), ενώ έχει και το ρεκόρ συνεχόμενων παρουσιών σε τελικό (8) από το 1956 έως και το 1963. Το 1964 ο τελικός δεν έγινε, το 1965 ξαναπήρε το τρόπαιο και το 1966 ήταν πάλι φιναλίστ, αλλά δεν κατέβηκε να αγωνιστεί. Θα μπορούσε δηλαδή να διευρύνει το σερί. Ακόμη, από το 1951 έως το 1969 εμφανίζεται 16 φορές σε τελικό και κατακτά 12 φορές το τρόπαιο. Ενδεικτικό της κυριαρχίας του στη διοργάνωση εκείνα τα χρόνια είναι πως σε ολόκληρη τη δεκαετία του '50 απουσίαζε μόνο από ένα τελικό (1955) και από έναν τη δεκαετία του '60 (1967)!

- Τρεις φορές κατά τα παρελθόν χρειάστηκε να γίνει επαναληπτικός αγώνας, καθώς δεν υπήρχε τότε η διαδικασία των πέναλτι, όταν τελείωνε ισόπαλη και η παράταση. Το 1933 (Εθνικός-Άρης), το 1952 (Ολυμπιακός-Πανιώνιος) και το 1960 (Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός). Άλλη μια φορά, το 1949 (ΑΕΚ-Παναθηναϊκός), ο πρώτος αγώνας είναι σαν να μην έγινε ποτέ, αφού διεκόπη στην παράταση (0-0) επειδή είχε νυχτώσει και δύο εβδομάδες αργότερα ξανάγινε από την αρχή.

- Το 1962 διεκόπη ο επεισοδιακός τελικός Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός στην παράταση (0-0) επειδή, λόγω των απανωτών καθυστερήσεων, είχε πλέον νυχτώσει και δεν επαναλήφθηκε ποτέ, οπότε δεν υπάρχει κυπελλούχος εκείνη τη χρονιά, ενώ το 1964 διεκόπη ο ημιτελικός των δύο ομάδων, πάλι στην παράταση (1-1) λόγω εισβολής των φιλάθλων στον αγωνιστικό χώρο. Τότε δεν απονεμήθη ο τίτλος, ωστόσο πολλά χρόνια αργότερα η ΕΠΟ αναγνώρισε αυτό το τρόπαιο στην ΑΕΚ, η οποία είχε προκριθεί στον τελικό αποκλείοντας τον Πιερικό.

- Το 1966 η ΑΕΚ πέρασε στον τελικό με μηδενισμό της Καβάλας και ο άλλος φιναλίστ Ολυμπιακός διαμαρτυρήθηκε έντονα, με αποτέλεσμα να μην κατέβει στον τελικό, ο οποίος είχε προγραμματιστεί να γίνει Ιούλιο, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση του προπονητή των «ερυθρολεύκων» Μάρτον Μπούκοβι.

- Το 1969 έγινε το... ανεπανάληπτο. Ο τελικός Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός έληξε ισόπαλος και στην παράταση (1-1) και τότε δόθηκε εντολή ο νικητής να αναδειχθεί στο «κορώνα-γράμματα»! Ο διαιτητής έστριψε το νόμισμα κι αυτό έβγαλε κυπελλούχο τον Παναθηναϊκό. Αξίζει να σημειωθεί πως μέχρι τότε ο Ολυμπιακός ήταν αήττητος στο Κύπελλο από τον Παναθηναϊκό, σε οποιαδήποτε φάση της διοργάνωσης!

- Το 1970 ο τελικός έγινε για πρώτη φορά εκτός Αθηνών και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη (Άρης-ΠΑΟΚ). Ωστόσο το 1933 είχε γίνει τελικός στη Θεσσαλονίκη (Άρης-Εθνικός), μόνο που είχε λήξει ισόπαλος (2-2) κι έτσι επαναλήφθηκε στην Αθήνα, οπότε και αναδείχθηκε κυπελλούχος ο Εθνικός. Το 2005 ο τελικός διεξήχθη στην Πάτρα και ήταν η πρώτη φορά που έγινε εκτός Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης, ενώ τα επόμενα χρόνια θα ακολουθήσουν το Ηράκλειο (2006) και ο Βόλος (2007).

- Το 1970 ο Άρης έγινε η πρώτη ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο και δεν ήταν αθηναϊκή (Παναθηναϊκός, ΑΕΚ) ή πειραϊκή (Ολυμπιακός, Εθνικός). Εκείνος ο τελικός (Άρης-ΠΑΟΚ 1-0) ήταν ο πρώτος που μεταδόθηκε τηλεοπτικά.

- Από το 1970 έως και το 1974 ο ΠΑΟΚ εμφανίζεται και στους πέντε τελικούς, ενώ κατακτά το τρόπαιο δύο φορές. Μέσα στη δεκαετία του '70 θα παίξει συνολικά σε επτά τελικούς.

- Η περίοδος 1982-1995 ανήκει στον Παναθηναϊκό, καθώς έπαιξε σε εννιά τελικούς και νίκησε σε όλους. Όμως το 1997, το 1998 και το 1999 εμφανίστηκε διαδοχικά στους τελικούς, αλλά τους έχασε και τους τρεις.

- Η ΑΕΚ δημιούργησε ένα δικό της σερί παρουσιών σε τελικούς την τετραετία 1994-1997 και κέρδισε τους δύο τελευταίους.

- Το 1954 η εκπληκτική τότε Δόξα Δράμας του Τάκη Λουκανίδη, του Αντώνη Γεωργιάδη και του Παύλου Γρηγοριάδη, έγινε η πρώτη επαρχιακή ομάδα που έφτασε στον τελικό. Μάλιστα το επανέλαβε αυτό άλλες δύο φορές στα τέλη της δεκαετίας του '50 (1958 & 1959). Τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν ο Πιερικός, η Καστοριά, η Λάρισα και ο ΟΦΗ.

- Το 1980 η Καστοριά με αρχηγό τον Γιώργο Παράσχο έγινε η πρώτη επαρχιακή ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο. Ακολούθησαν η Λάρισα και ο ΟΦΗ.

- Την τετραετία 1982-1985 η Λάρισα έπαιξε στους τρεις από τους τέσσερις τελικούς και κατέκτησε το τρόπαιο την... τρίτη και φαρμακερή φορά με το επιβλητικό 4-1 επί του ΠΑΟΚ. Στους δύο προηγούμενους είχε ηττηθεί από τον Παναθηναϊκό. Σ' αυτόν που δεν έπαιξε ήταν το 1983 (ΑΕΚ-ΠΑΟΚ 2-0) και ήταν ο πρώτος τελικός που διεξήχθη στο ΟΑΚΑ.

- Η Δόξα Δράμας, ο Πιερικός, ο Αθηναϊκός, ο Απόλλων Αθηνών και ο Ιωνικός είναι οι ομάδες που έφτασαν στην... πηγή αλλά δεν ήπιαν νερό, κοινώς οι ομάδες που έχουν παρουσία σε τελικό, αλλά ποτέ δεν κατέκτησαν το τρόπαιο. Ο Εθνικός και η Καστοριά είναι οι ομάδες που στέφθηκαν κυπελλούχοι στη μοναδική παρουσία τους σε τελικό.

- Ο πρώτος τελικός που κρίθηκε στην παράταση ήταν το 1949 (ΑΕΚ-Παναθηναϊκός) με νικήτρια την ΑΕΚ. Ακολούθησε ο τελικός του 1995 με το ίδιο ζευγάρι, αλλά με νικητή τον Παναθηναϊκό.

- Ο πρώτος τελικός που οδηγήθηκε στα πέναλτι ήταν το 1974 με νικητή τον ΠΑΟΚ κόντρα στον Ολυμπιακό. Ακολούθησαν οι τελικοί το 1976 με νικητή τον Ηρακλή πάλι κόντρα στον Ολυμπιακό, το 1987 με νικητή τον ΟΦΗ κόντρα στον Ηρακλή, το 1988 με νικητή τον Παναθηναϊκό κόντρα στον Ολυμπιακό, το 1994 με νικητή τον Παναθηναϊκό κόντρα στην ΑΕΚ και το 1997 με νικήτρια την ΑΕΚ κόντρα στον Παναθηναϊκό.

- Πέντε φορές διεξήχθησαν τελικοί με το ίδιο ζευγάρι για δύο συνεχόμενες χρονιές. Το 1948-1949 Παναθηναϊκός-ΑΕΚ (πήραν από ένα τρόπαιο), το 1958-1959 Ολυμπιακός-Δόξα Δράμας (ο Ολυμπιακός νίκησε και στους δύο), το 1968-1969 Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός (πήραν από ένα τρόπαιο), το 1973-1974 Ολυμπιακός-ΠΑΟΚ (πήραν από ένα τρόπαιο) και το 1994-1995 Παναθηναϊκός-ΑΕΚ (ο Παναθηναϊκός νίκησε και στους δύο). Ουδέποτε έχει γίνει αυτό για τρίτη συνεχόμενη χρονιά.

- Τη διετία 1991-1992 ο τελικός του Κυπέλλου ήταν διπλός με νικητές τον Παναθηναϊκό επί του Αθηναϊκού και τον Ολυμπιακό επί του ΠΑΟΚ. Το «πείραμα» δεν θεωρήθηκε πετυχημένο και έτσι επανήλθε ο μονός τελικός.

- Η μεγαλύτερη νίκη σε τελικό είναι αυτή που πέτυχε η ΑΕΚ επί του Απόλλωνα Αθηνών με 7-1 το 1996. Τα περισσότερα γκολ (8) έχουν σημειωθεί, πέρα από αυτόν τον τελικό, στον πρώτο τελικό της ιστορίας το 1932 (ΑΕΚ-Άρης 5-3) και σ' αυτόν το 1976 (Ηρακλής-Ολυμπιακός 4-4), αλλά ήταν σκορ παράτασης.

- Ο μοναδικός τελικός στην ιστορία του θεσμού, στον οποίο δεν σημειώθηκαν γκολ, ούτε στην παράταση (0-0), ήταν αυτός του 1997 ανάμεσα στην ΑΕΚ και τον Παναθηναϊκό. Η Ενωση επιβλήθηκε στα πέναλτι (5-3).

- Ο διαιτητής του πρώτου τελικού της διοργάνωσης το 1932, Σωτήρης Ασπρογέρακας, κατέχει το δικό του ρεκόρ, καθώς είναι ο μοναδικός μέχρι σήμερα που έχει διευθύνει έξι τελικούς.

- Στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας έχουν διεξαχθεί οι περισσότεροι τελικοί Κυπέλλου (19) και ακολουθούν το ΟΑΚΑ (15) και το στάδιο Καραϊσκάκη (14). Συνολικά έχουν χρησιμοποιηθεί 11 γήπεδα. Τα υπόλοιπα είναι αυτά της Νέας Φιλαδέλφειας, της Νέας Σμύρνης, της Τούμπας, του Χαριλάου, το Καυτανζόγλειο, το Παμπελοποννησιακό, το Παγκρήτιο και το Πανθεσσαλικό.

- Την τελευταία δεκαετία (1999-2008) ο Ολυμπιακός επανήλθε δυναμικά, καθώς έπαιξε σε επτά από τους δέκα τελικούς, ενώ νίκησε τους τέσσερις. Ο φετινός είναι ο όγδοος τελικός σε έντεκα χρόνια.

- Το 2008 ο Ολυμπιακός νίκησε τον Άρη στον τελικό που διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη κι έτσι έγινε η ομάδα που έχει κατακτήσει το τρόπαιο σε όλες τις πόλεις που έχει γίνει τελικός (Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο), με εξαίρεση τον Βόλο το 2007, όπου όμως δεν ήταν φιναλίστ (Λάρισα-Παναθηναϊκός).


ΤΑ ΡΕΚΟΡ ΤΟΥ ΜΠΑΓΕΒΙΤΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΑΡΓΚΑΝΗ

Ο Ντούσαν Μπάγεβιτς ως ποδοσφαιριστής έχει κατακτήσει μόνο μια φορά το Κύπελλο Ελλάδας (1978), ωστόσο ως προπονητής πέτυχε ένα μοναδικό ρεκόρ. Εγινε ο πρώτος που οδήγησε σε τελικό τέσσερις διαφορετικές ομάδες, την ΑΕΚ, τον Ολυμπιακό, τον ΠΑΟΚ και τον Άρη. Ουδείς άλλος έχει να επιδείξει τέτοιο επίτευγμα. Μάλιστα, έχει κατακτήσει το τρόπαιο με τις τρεις (το έχασε με τον Άρη), κάτι που επίσης είναι ρεκόρ.

Ο Νίκος Σαργκάνης είναι ο μοναδικός ποδοσφαιριστής που έχει παίξει σε τελικό Κυπέλλου Ελλάδας με τέσσερις διαφορετικές ομάδες, την Καστοριά, τον Ολυμπιακό, τον Παναθηναϊκό και τον Αθηναϊκό και κατέκτησε το τρόπαιο με τις τρεις (το έχασε με τον Αθηναϊκό).


ΤΑ «ΧΑΤ-ΤΡΙΚ»

Τέσσερις ποδοσφαιριστές έχουν πετύχει «χατ-τρικ» σε τελικό Κυπέλλου. Ο Νίκος Κίτσος του Άρη το 1932, ο Γιάννης Βάζος του Ολυμπιακού το 1947, ο Κώστας Τσιρώνης της Καστοριάς το 1980 και ο Βασίλης Τσιάρτας της ΑΕΚ το 1996.


ΤΑ ΓΚΟΛ ΤΩΝ ΤΕΛΙΚΩΝ

- Συνολικά στους τελικούς του Κυπέλλου Ελλάδας έχουν σημειωθεί 217 γκολ. Από αυτά τα 210 του έχουν πετύχει 134 παίκτες, τα 5 ήταν αυτογκόλ και τα 2 ήταν «χάρτινα» της ΑΕΚ στον τελικό του 1966, που νίκησε χωρίς αγώνα.

- Ο Ηλίας Ηλιάσκος της ΑΕΚ πέτυχε το 1932 το πρώτο γκολ στην ιστορία των τελικών του Κυπέλλου Ελλάδας, ο Γιώργος Δαρίβας του Ολυμπιακού το 50ο το 1953, ο Αχιλλέας Ασλανίδης του ΠΑΟΚ το 100ο το 1974, ο Χρήστος Δημόπουλος του Παναθηναϊκού το 150ο το 1988 και ο Τζιοβάνι Σίλβα Ντε Ολιβέιρα του Ολυμπιακού το 200ο το 2002.

- Ο πρώτος παίκτης που σκόραρε με δύο διαφορετικές ομάδες σε τελικό Κυπέλλου ήταν ο Αλέκος Χατζησταυρίδης, το 1939 με την ΑΕΚ και το 1947 με τον Ολυμπιακό. Εκτοτε ακολούθησαν άλλοι πέντε, ο Βαγγέλης Κουσουλάκης με Ηρακλή και Ολυμπιακό, ο Γρηγόρης Χαραλαμπίδης με Παναθηναϊκό και ΟΦΗ, ο Βαγγέλης Βλάχος με ΑΕΚ και Παναθηναϊκό, ο Δημήτρης Ναλιτζής με Πανιώνιο και ΠΑΟΚ, ο Μιχάλης Κωνσταντίνου με Παναθηναϊκό και Ολυμπιακό.

- Ο Γιώργος Σιδέρης του Ολυμπιακού είναι ο παίκτης που έχει πετύχει τα περισσότερα γκολ σε τελικούς Κυπέλλου (6). Άλλοι τρεις ποδοσφαιριστές έχουν πετύχει από 5, εκ των οποίων οι δύο του Ολυμπιακού, ο Γιώργος Δαρίβας και ο Κώστας Πολυχρονίου και ο ένας του Παναθηναϊκού, ο Δημήτρης Σαραβάκος.

- Τα πέντε αυτογκόλ σε τελικούς Κυπέλλου έχουν σημειώσει οι Οικονόμου του Άρη το 1932, Δαμανάκης του ΠΑΟΚ το 1981, Γκαλίτσιος της Λάρισας το 1984, Μανωλάς της ΑΕΚ το 1994 και Βλάνταν Ίβιτς της ΑΕΚ το 2006.